ฤๅษีองค์นี้ชื่อะไรครับ

[พิษประจิม]

ด้านซ้าย ที่มีร่างเป็นงู มีหัวเปนม้า มีชื่อว่าอะไรครับ

ฤๅษีที่มีหวเป็นนกแก้ว ศุกมุนีรึป่าวคับ??

ด้านขวา ฤๅษีองค์ที่ตัวเตี้ยๆ ชื่ออะไรคับ

ขอบคุณครับ

[กาลิทัส]

ถ้าเป็นพระมุนีนี่ผมไม่แน่ใจนักนะครับ

แต่สำหรับเทวะที่มีพระเศียรเป็นม้า(อาชา) และ ร่างท่อนล่างเป็นงู

พอจะทราบอยู่แต่ไม่ทราบว่าจะใช่รึเปล่านะครับ

สำหรับเทวะที่มีพระเศียรเป็นม้า ถ้ามีก็จะเป็นภาคหนึ่งของพระวิษณุ คือ พระฮายากริวา



ส่วนพระที่มีท่างล่างเป็นงู คือพระเกตุครับ



ส่วนที่มีหัวเป็นนกแล้วน่าจะเป็น ศุกระฤาษีครับ

[กาลปุตรา]

ภาพที่สร้างนี้น่าจะเป็นภาพที่ถูกจิตนาการขึ้น โดยให้พระศิวะนาฏราชเป็นประธานของภาพ อันสื่อถึงตอนที่พระศิวะกับพระวิษณุ เสด็จลงไปปราบเหล่าฤษ๊ที่กระทำผิด แล้วมีฤษีตนหนึ่งแปลงร่างเป็นช้างตรงเข้าทำร้ายพระศิวะ และถูกพระศิวะถลกหนังสังหาร

1. เทพชั้นบนสุด (ตรงเมฆ) เห็นจะมีเทพเจ้าระดับสูง เช่น พระพรหม พระสรัสวดี พระวิษณุ พระลักษมี พระคเณศ พระสกันทกุมาร พระนารทมุมนี ส่วนอีกองค์ข้างๆ พระสรัสวดี ผมไม่แน่ใจว่าคือเทพองค์ไหน  แต่ดูจากอาภรณ์แล้วจะเป็นเทพผู้ชาย

2. เทพตรงเมฆชั้นที่ 2 (นับจากบน) ดูจากอาภรณ์หรือสีผ้าอันเป็นสีประจำพระองค์ เห็นจะมี สุริยเทพ (แดง), พุธเทพ (เขียว), จันทรเทพ (ขาวนวล)และ มังคละเทพ หรือ พระอังคาร (สีส้ม หรือ แดงดั่งถ่านไฟ)

3. เทพตรงเมฆชั้นที่ 3 ดูจากอาภรณ์หรือสีประจำพระองค์ เห็นจะมี พระเกตุ (มีเศียรนาคปรก บางที่ก็ให้ท่อนล่างเป็นงูหรือปลา สีประจำพระองค์นั้นกำหนดยาก บ้างก็ให้เป็นสีแดงตุ่นๆ หรือ สีม่วงอมแดง), พระศุกร์ (สีเศวต), พระพฤหัส (สีเหลือง),  พระศนิ หรือ พระเสาร์ (สีน้ำเงินดำ) และพระราหู (สีม่วง)

4. เป็นชั้นเทพฤษี จะเห็นได้ว่ามีภาคอวตารรวมอยู่ด้วย เช่น พราหมณ์เตี้ยวามน
4.1 มีเศียรเป็นวัว ตีได้ 2 องค์ คือ นนทิ กับ ทโยษะ ซึ่ง 2 องค์นี้ตามประวัติมีเศียรเป็นวัวตัวผู้ แต่เมื่อภาพประธานเป็นพระศิวะ ภาพนี้น่าจะเป็นนนทิมากกว่า
4.2 ที่มีเศียรเป็นนกแก้ว น่าจะเป็น กามเทพ เพราะนกแก้วนั้นเป็นตัวแทนของกามเทพ หรืออาจจะเป็นพญาครุฑก็ได้
4.3 ฤษีที่มีท่อนร่างเป็นงู น่าจะเป็น อนัตนาคราช หรือ เศษนาค
4.4 ฤษีที่มีเศียรเป็นม้า น่าจะเป็น อวตารหนึ่งของพระวิษณุ (ที่ปรากฏอยู่ในภควัตปุราณะ) นามว่า "หัยครัพ หรือ หัยครีว"

5. ล่างสุด ที่มี 9 ตน ไม่แน่ใจว่าจะสื่อถึงอสูร หรือ พระมนู นะครับ

[กาลิทัส]

กระจ่างๆ ครับ กระจ่าง

[จิ้งจอกพันหน้า]

สุดยอด คร้าฟ พี่ ออส 


กระจ่าง แจ้ง แถลงการณ์ มาก คร้าฟ พี่ ออส

[พิษประจิม]

ภาพที่สร้างนี้น่าจะเป็นภาพที่ถูกจิตนาการขึ้น โดยให้พระศิวะนาฏราชเป็นประธานของภาพ อันสื่อถึงตอนที่พระศิวะกับพระวิษณุ เสด็จลงไปปราบเหล่าฤษ๊ที่กระทำผิด แล้วมีฤษีตนหนึ่งแปลงร่างเป็นช้างตรงเข้าทำร้ายพระศิวะ และถูกพระศิวะถลกหนังสังหาร

1. เทพชั้นบนสุด (ตรงเมฆ) เห็นจะมีเทพเจ้าระดับสูง เช่น พระพรหม พระสรัสวดี พระวิษณุ พระลักษมี พระคเณศ พระสกันทกุมาร พระนารทมุมนี ส่วนอีกองค์ข้างๆ พระสรัสวดี ผมไม่แน่ใจว่าคือเทพองค์ไหน  แต่ดูจากอาภรณ์แล้วจะเป็นเทพผู้ชาย

2. เทพตรงเมฆชั้นที่ 2 (นับจากบน) ดูจากอาภรณ์หรือสีผ้าอันเป็นสีประจำพระองค์ เห็นจะมี สุริยเทพ (แดง), พุธเทพ (เขียว), จันทรเทพ (ขาวนวล)และ มังคละเทพ หรือ พระอังคาร (สีส้ม หรือ แดงดั่งถ่านไฟ)

3. เทพตรงเมฆชั้นที่ 3 ดูจากอาภรณ์หรือสีประจำพระองค์ เห็นจะมี พระเกตุ (มีเศียรนาคปรก บางที่ก็ให้ท่อนล่างเป็นงูหรือปลา สีประจำพระองค์นั้นกำหนดยาก บ้างก็ให้เป็นสีแดงตุ่นๆ หรือ สีม่วงอมแดง), พระศุกร์ (สีเศวต), พระพฤหัส (สีเหลือง),  พระศนิ หรือ พระเสาร์ (สีน้ำเงินดำ) และพระราหู (สีม่วง)

4. เป็นชั้นเทพฤษี จะเห็นได้ว่ามีภาคอวตารรวมอยู่ด้วย เช่น พราหมณ์เตี้ยวามน
4.1 มีเศียรเป็นวัว ตีได้ 2 องค์ คือ นนทิ กับ ทโยษะ ซึ่ง 2 องค์นี้ตามประวัติมีเศียรเป็นวัวตัวผู้ แต่เมื่อภาพประธานเป็นพระศิวะ ภาพนี้น่าจะเป็นนนทิมากกว่า
4.2 ที่มีเศียรเป็นนกแก้ว น่าจะเป็น กามเทพ เพราะนกแก้วนั้นเป็นตัวแทนของกามเทพ หรืออาจจะเป็นพญาครุฑก็ได้
4.3 ฤษีที่มีท่อนร่างเป็นงู น่าจะเป็น อนัตนาคราช หรือ เศษนาค
4.4 ฤษีที่มีเศียรเป็นม้า น่าจะเป็น อวตารหนึ่งของพระวิษณุ (ที่ปรากฏอยู่ในภควัตปุราณะ) นามว่า "หัยครัพ หรือ หัยครีว"

5. ล่างสุด ที่มี 9 ตน ไม่แน่ใจว่าจะสื่อถึงอสูร หรือ พระมนู นะครับ

องค์ล่างสุด เป็นพวก"คณะ"ที่เป็นพวกยักษ์แคระรึเปล่าครับ???

แล้วเทพที่เป็นภาคอวตาร ทำไมต้องจัดไปอยู่ในกลุ่มฤษีด้วยครับ

ขอบคุณคับ

[หริทาส]

ผมขอเสริมและลองเดาดูนะครับ
ฤษีองค์ที่เตี้ยๆ ที่อยู่ด้านขวา ผมเข้าใจว่า เป็น อคัสตยมุนี นะครับ(ตรงนี้คิดต่างจากท่านออสหน่อย ที่ท่านว่า เป็น วามน)
เพราะตามตำนานเล่าว่า พระอคัสตยมุนี เป็นฤษีตัวเตี้ย และรูปนี้เป็นรูปที่ทำที่ภาคใต้ของอินเดีย
ซึ่งชาวทมิฬถือว่าพระอคัสตยมุนี เป็นครูของพวกทมิฬที่นำพระเวทและธรรมข้ามเขาวินธัย ไปสอนชาวทักษิณทิศ
อีกประการหนึ่ง พระอคัสตยมุนี นับเนื่องด้วยพระศิวะ ในแง่ที่ว่า บางพวกก็ถือว่า เป็นพระศิวอวตารครับ

ส่วนองค์ที่มีท่อนล่างเป็นงู ผมก็มีมุมมองต่างออกไปบ้างนิดหน่อย
และคิดว่าไม่ใช่พระเกตุ (ผมว่า พระเกตุอยู่ด้านบนเช่นเดียวกับคุณออสบอก)
เหตุเพราะ

ประการแรก
ถ้าจำไม่ผิด เทวดาพระเกตุ ไม่ใช่ฤษี ในประติมานวิทยาของอินเดียมักทำเป็นรูปคนที่ไม่มีศีรษะ มีหางเป็นงู ถืออาวุธ(หัวคือพระราหู)
จึงไม่น่าจะทำเป็นฤษี น่าจะอยู่ในคณะเทวดามากกว่า(ซึ่งคุณออสได้บอกไว้แล้วว่าอยู่ในคณะเทวดาในชั้นเมฆที่สอง
และสาม)
อาจเป็นพระเศษนาคก็เป็นได้ เพราะรูปลักษณ์ และการจัดวางตำแหน่งที่อยู่ร่วมกับพระนนทิ ซึ่งสถานภาพแบบเดียวกัน คือบริวารของเทพผู้ใหญ่
แต่ผมไม่แน่ใจว่า พระเศษนาคเป็นฤษีด้วยรึป่าว

ผมจึงคิดต่างออกไปว่า อาจเป็นรูปพระมุนี ปตัญชลิ ผู้รจนาโยคสูตรก็ได้ พระมุนีปตัญชลินี้ ตามตำนานกล่าวกันว่า ท่านเป็นพระเศษนาคอวตาร ในรูปเคารพจึงมักทำในรูปของฤษีที่มีศีรษะเป็นนาคก็มี หรือทำเป็นรูปฤษีที่มีท่อนล่างเป็นนาคก็มี

และแม้ว่าจะเป็นเศษนาคอวตารก็ตาม แต่ในแง่ความเชื่อก็มีความสัมพันธ์กับพระศิวะ ในแง่ของโยคะ และการบำเพ็ญพรต

อันนี้ลองคิดต่างดูนะครับ

ส่วนพวกตัวเตี้ยๆล่างผมก็เข้าใจว่าเป็นพวก "คณะ" เช่นกันครับ

และเหตุผลที่นำเอาอวตารบางส่วนไปรวมกับพวกฤษี จะเห็นได้ว่า มีแต่อวตารแปลกๆเท่านั้น
(จะสังเกตว่าไม่ใช่ทศาวตาร หรืออวตารหลักทั้ง 10 เพราะอวตารเหล่านี้ ส่วนใหญ่เมื่อหมดภารกิจแล้ว ก็กลับไปรวมเข้ากับพระนารายณ์เหมือนเดิม เว้นแต่บางองค์ที่เชื่อว่ายังอยู่ เช่น พระปรศุราม เป็นต้น)
เช่น พระหัยครีวะ เพราะ พระหัยครีวะ เป็นอวตารพิเศษ ที่มีอยู่อย่างไม่ได้แพร่หลาย
นัยว่าเดิมเป็นเทพเจ้า ประเภท หัวหน้าของภูติหรือเจ้าที่ (ในบางตำนานว่าเป็นอสูรก็มี)และถูกยกสถานะขึ้นมา   ในบางท้องถิ่นก็ยังคงเคารพพระหัยครีวะในแบบเดิม คือเป็นแต่เจ้าประจำที่ แบบ เกษตรปาล (เช่นเดียวกับพระไภรวะ)ผมจึงเข้าใจว่า ได้นำไปรวมกับฤาษีต่างๆที่เป็นระดับ ภาคพื้นดิน
เพราะรูปที่นำมามีการแบ่งลำดับของเทวดาตามความเชื่ออย่างชัดเจนครับ

อ่อ รูปนี้เรียกว่า  คชสํหารมูรฺติ ( (คชสังหารมูรติ)
เข้าใจว่า เรื่องนี้ไม่มีใน ปุราณะฝ่ายสันสกฤต แต่เป็น ปุราณะของฝ่ายทมิฬเท่านั้น

ต่อเนื่องจากที่พระศิวเสด็จไปปราบพวกฤษีมิจฉาทิฐิที่ ป่าติลไล แล้วพวกฤษีใช้ช้างคลั่งมาทำร้าย พระศิวะก็ถลกหนังช้าง อย่างที่เห็นครับ