เทพพาหนะ

[อินทุศีตาลา]

สืบเนื่องจากกระทู้เรื่องพระนางมนสาเทวีกับพระเทวีพหุจรา ดิฉันชื่นชมคุณเจ้าของกระทู้มากค่ะที่ตั้งคำถามเรื่องอันเต็มไปด้วยสาระเช่นนี้ให้เราได้พูดถึงกัน

ดิฉันสนใจเรื่องนี้มาก และเห็นว่าจะเป็นประโบชน์ต่อผู้บูชาทั้งปัจจุบันและอนาคต จึงอยากเชิญชวนทุกท่านมาคุยกันเรื่องนี้ต่อให้กว้างขวางและหลากหลายยิ่งขึ้น อันจะเป็นผลดีต่อวงวิชาการและเพิ่มพูนศรัทธาปสาทะ

อันที่จริงดิฉันเคยคุยกันหลังไมค์กับคุณอักษรชนนีแล้วหลายครั้ง (ขออนุญาตอ้างนามนักปราชญ์ท่านนี้นะคะ) และยิ่งคุยยิ่งสนุก และดิฉันเคยเปรยว่าอยากตั้งกระทู้ชวนทุกท่านมาคุยกันในบอร์ด แต่กลัวจะกลายเป็นสนามรบไปในท้ายที่สุด เลยล้มเลิก ไม่เข้ามาตั้งกระทู้สักที ครั้นเมื่อได้เห็นการอภิปรายในกระทู้ที่อ้างถึงข้างต้นซึ่งมีคนเข้าไปเสนอประเด็นต่างๆมากมาย น่าสนใจและเปี่ยมไปด้วยไมตรี

จึงขอเชิญชวนทุกท่านมาคุยกันเรื่อง 'เทพพาหนะ' กันค่ะ โดยขออนุญาตเริ่มต้นที่ความสงสัยของตัวเองบางประเด็นดังนี้

1. ทุกท่านคิดว่าเทพพาหนะมีหลักการและเหตุผลในการผูกตั้งอย่างไรกันหรือคะ บางคนบอกว่าเพื่อเสริมสถานะขององค์เทพเจ้า บางคนบอกว่าเพื่อตอกย้ำพระเกียรติคุณ บางคนบอกว่ามาจากลัทธิ Totem เรื่องนี้เป็นประเด็นคล้ายๆกับกระทู้ของคุณแต่ก็มิได้นำพาเคยตั้งไว้นะคะ

2. เทพพาหนะ มีที่เป็นสิ่งของไหมคะ หรือมีแต่สัตว์เท่านั้น และเทพหรือเทวีจำเป็นต้องมีเทพพาหนะทุกพระองค์ใช่ไหมคะ

3. มีสัตว์อะไรแปลกๆบ้างคะ ที่เป็นเทพพาหนะ

4.อันนี้ส่วนตัวนะคะ อยากทราบว่าคนฮินดูคิดอย่างไรกับแมวคะ ไม่ทราบว่ามีเทพองค์ใดประทับแมวหรือมีแมวเป็นบริวารหรือเปล่า

หวังว่าทุกท่านคงอยากคุยกับดิฉันนะคะ

ขอบคุณค่ะ

[พิษประจิม]

สวัสดีครับ

เรื่องนี้น่าสนใจมาก
เทพยุคแรกๆ หรือเทพในคัมภีร์พระเวท ไม่นิยมเรื่องการทรงพาหนะเท่าไรนัก
พระสุริยเทพ พระจันทรเทพ ก็ไม่ได้ทรงอะไรเป็นพาหนะ แต่ทรงราชรถมีม้าหลายตัวนำหน้า แสดงถึงความยิ่งใหญ่
แม้แต่พระอินทร์ก็มีราชรถ ราชรถไวชยันต์ของพระอินทร์ มีพระมาตุลีเป็นสารถี แสดงให้เห็นถึงความยิ่งใหญ่

และอาจเป็นแนวคิดชาวอารยัน และมันเหมือนการเสริมบารมีอย่างหนึ่ง

และมันน่าแปลกมากๆ เทพที่มีพาหนะนั่นนี่ เป็นเทพที่ประทับบนโลกหรือประทับที่อื่นที่ไม่ใช่บนฟ้าตามคัมภีร์ที่แต่งมาในยุคหลัง เช่น ปุราณะสิบกว่าเล่ม พระศิวะประทับที่เขาไกรลาศ พระวิษณุประทับที่สะดือทะเล พระพรหมทรงหงส์(ในปุราณะกล่าวถึงพรหมโลกหรือสัตยโลกว่ามีทะเลสาบบุษกร แต่ทะเลสาบนี่มันอยู่บนโลกนิ)
ในขณะที่เทพบนสวรรค์อย่าง พระอินทร์ มีม้าและช้างเป็นพาหนะ
พระวรุณมีหงส์และมังกรเป็นพาหนะ

และเทพบางองค์ทรงสัตว์ธรรมดา เช่น วัว นาค เป็นสัตว์ท้องถิ่นทั้งนั้น

แต่บางองค์ก้มะมีพาหนะ เช่น พระลักษมี พระแม่กาลี

ส่วนสัตว์แปลกๆ เช่น มังกร เป็นพาหนะพระวรุณ

แมวนี่ผมไม่ทราบครับ

[อินทุศีตาลา]

ขอบพระคุณ คุณแต่ก็มิได้นำพามากค่ะ

ประเด็นเรื่องราชรถทรงที่คุณยกมาน่าสนใจมากเลยค่ะ

สมัยนั้นราชรถเป็นพาหนะที่วรรณะกษัตริย์นิยมใช้ อย่างนี้จะเป็นกุศโลบายในการเสริมสถานะของวรรณะกษัตริย์หรือเปล่าคะ
หลังๆเคยได้ยินเรื่องพระอิศวรมีรถหลายคันด้วย
อย่างพระอินทร์มีม้ามีช้างมีรถนี่ เป็นตัวอย่างกษัตริย์ชัดๆเลยนะคะ

น่าสนใจมาก

[พิษประจิม]

พระสุริยเทพ พระจันทรเทพ เกี่ยวข้องกับวงศ์กษัตริย์อินเดีย2กลุ่มรึเปล่าครับ

หลักๆมี สุริยวงศ์ กับ จันทรวงศ์ หรือ โสมวงศ์

ตระกูลสุริยวงศ์ ได้แก่ตระกูลพระรามและนางสีดา พระพุทธเจ้า พระเจ้าปเสนทิโกศล
ตระกูลจันทรวงศ์ ได้แก่ตระกูลพระกฤษณะ ปาณฑุ กุรุ

[จิ้งจอกพันหน้า]

อันนิ่ไม่รู้ แปลกป่าวอ่ะคร้าฟ 


พระนิรฤตุ (ความตาย) มีคนเป็นพาหนะ



คุณครู หารูปให้หน่อย เร็วๆ

[ศรีมหามารตี]

อันนิ่ไม่รู้ แปลกป่าวอ่ะคร้าฟ 


พระนิรฤตุ (ความตาย) มีคนเป็นพาหนะ



คุณครู หารูปให้หน่อย เร็วๆ

...... องค์นี้ที่อยู่ประจำทิศตะวันตกเฉียงใต้ปะค่ะพี่กี้   ......    ทรงมนุษย์เป็นพาหนะ   

[พิษประจิม]

พระเจ้าช่วย

ตี2 ผมหลับแล้วคร้าบบบ

ปกตินอน3-4ทุ่ม

...


องค์ที่ขี่คนเป็นพาหนะ บางทีเรียกว่า รากษส ครับ

[ศรีมหามารตี]

มังกรของพระวรุณอย่างที่คุณแต่ก็มิได้นำพาบอก

[ศรีมหามารตี]

[อินทุศีตาลา]

ความเห็นที่ 6 คุณแต่ก็มิได้นำพาหมายถึง รูปคนที่เป็นพาหนะ บางครั้งไม่ใช่มนุษย์แต่เป็นรากษสใช่ไหมคะ

[อินทุศีตาลา]

สมัยทวาราวดี คนชอบสร้างรูปพระพุทธเจ้าประทับเหนือพนัสบดี น่าจะเป็นพาหนะที่น่าสนใจ (แม้ว่าจะไม่ค่อยเกี่ยวกับกระทู้ที่ดิฉันตั้งเองก็ตาม) บางคนบอกว่ามาจากส่วนประกอบของเทพพาหนะพระเป็นเจ้าทั้งสาม และอาจเป็นร่องรอยของการข่มกันทางลัทธิความเชื่อ


พระพุทธเจ้าเหนือพนัสบดีค่ะ ที่น่าสนใจมากก็คือพระพุทธรูปแบบนี้มีแต่ในทวาราวดี ก่อนหรือหลังจากนั้นไม่มีเลย

[จิ้งจอกพันหน้า]

อันนิ่ไม่รู้ แปลกป่าวอ่ะคร้าฟ 


พระนิรฤตุ (ความตาย) มีคนเป็นพาหนะ



คุณครู หารูปให้หน่อย เร็วๆ

...... องค์นี้ที่อยู่ประจำทิศตะวันตกเฉียงใต้ปะค่ะพี่กี้   ......    ทรงมนุษย์เป็นพาหนะ   

ช่ายแล้วคร้าฟ นี่แระ นี่แระ องค์นี้ เรย เหอ...เหอ....เหอ....

[จิ้งจอกพันหน้า]

พระเจ้าช่วย

ตี2 ผมหลับแล้วคร้าบบบ

ปกตินอน3-4ทุ่ม

...


องค์ที่ขี่คนเป็นพาหนะ บางทีเรียกว่า รากษส ครับ

555+  เดวก็ ตื่นสายหรอก เหอ....เหอ...เหอ....

[พิษประจิม]

แหมมมม
มะสายหรอก
ปกติผมอื่นตี5ครึ่งออกมาวิ่งแทบทุกวันก่อนทำงาน

55555+

[พิษประจิม]

พระศนิ หรือ พระเสาร์ มีกาเป็นพาหนะ

[พิษประจิม]

พระแม่ลักษมี มีนกฮูกเป็นพาหนะ
ตำนานเล่าว่ากลางคืนพระแม่ท่านนั่งราชรถลากโดยนกฮูก ไปตรวจนาข้าวครับ

[จิ้งจอกพันหน้า]

อื่ม เนี่ย เมื่อก่อนเป็นเด็ก เห็นนกแสกจะกลัวมาก แต่เดี๋ยวนี้ไม่กลัวเลย ชอบมากเพราะรู้ว่าเป็นพาหนะและเป็นสิ่งแทนองค์พระแม่บนโลกมนุษย์


ชอบนกฮูก ชอบนกฮูก

[กษิติ]

โอ้...ความรู้เพียบ ขอบคุณครับ

[จิ้งจอกพันหน้า]

แหมมมม
มะสายหรอก
ปกติผมอื่นตี5ครึ่งออกมาวิ่งแทบทุกวันก่อนทำงาน

55555+

จะวิ่งไปไหน เนี่ย แทบทุกวัน แทนที่จะวิ่งทุกวัน เฮ้อ คนเรา

[พิษประจิม]

แหมมมม
มะสายหรอก
ปกติผมอื่นตี5ครึ่งออกมาวิ่งแทบทุกวันก่อนทำงาน

55555+

จะวิ่งไปไหน เนี่ย แทบทุกวัน แทนที่จะวิ่งทุกวัน เฮ้อ คนเรา

วิ่งทุกวัน คือวิ่งตอน4โมงเย็น-5โมงเย็น

ส่วนวิ่งรอบตี5 วิ่งแค่บางวันเท่านั้นครับ

...


พระวิษณุ ทรงครุฑ


พระไภรพ ทรงสุนัข


พระกามเทพ ทรงนกแก้ว


พระแม่กาลราตรี หรือ ไภรวี ทรงลา



พระแม่เมลฑี


พระแม่โขฑิยาระ
http://en.wikipedia.org/wiki/Khodiyar


พระแม่โมมายะ

[พิษประจิม]

แหมมมม
มะสายหรอก
ปกติผมอื่นตี5ครึ่งออกมาวิ่งแทบทุกวันก่อนทำงาน

55555+

จะวิ่งไปไหน เนี่ย แทบทุกวัน แทนที่จะวิ่งทุกวัน เฮ้อ คนเรา

วิ่งทุกวัน คือวิ่งตอน4โมงเย็น-5โมงเย็น

ส่วนวิ่งรอบตี5 วิ่งแค่บางวันเท่านั้นครับ

...


พระวิษณุ ทรงครุฑ


พระไภรพ ทรงสุนัข


พระกามเทพ ทรงนกแก้ว


พระแม่กาลราตรี หรือ ไภรวี ทรงลา



พระแม่เมลฑี


พระแม่โขฑิยาระ
http://en.wikipedia.org/wiki/Khodiyar


พระแม่โมมายะ

[durgakali]

พระพุทธเจ้าไงคับทรงพระพรหม

[ปินาค]

[HIGHLIGHT=#7030a0]คุณเข้าใจผิดแล้วครับ[/HIGHLIGHT]
[HIGHLIGHT=#7030a0]นั้นเป็นพระพุทธรูปที่สร้างตามพุทธประวัติครับ รูปปฏิมาที่สร้างนั้นไม่ได้มีพระพรหมเป็นพาหนะ  แต่พระพุทธองค์ซ้อนอยุ่ในมวยผมของพระพรหมครับ[/HIGHLIGHT]
[HIGHLIGHT=#7030a0]แล้วพระพรหมองค์นั้นก็อยุ่ในคติพุทธครับไม่ใช่ พระบรมบิดา ในคติฮินดู[/HIGHLIGHT]

[Naga]

พระพุทธเจ้า ทรงอะไร ?  คำตอบคือ ...

พระพุทธเจ้า ทรงไว้ซึ่งพระปัญญาคุณ  พระวิสุทธิคุณ  และพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่แก่มวลมนุษยชาติ  ครับ   ^ ^ !!

[ปินาค]

[HIGHLIGHT=#7030a0]ครับ[/HIGHLIGHT]
[HIGHLIGHT=#7030a0]พระตถาคตเจ้า ทรงเป็นพระมหาบุรุษ  ทรงเป็นที่พึ่งพิงแก่เหล่าเวไนยสัตว์ครับ[/HIGHLIGHT]
[HIGHLIGHT=#7030a0][/HIGHLIGHT]
[HIGHLIGHT=#7030a0]สาธุ ครับ  คุณ นาคา[/HIGHLIGHT]

[โหราน้อย]

อิอิ แอบนอกเรื่องนิดนึง  นกแสกนอกจากจะเป็นพาหนะของพระแม่โพสพแล้ว ก็ยังเป็นพาหนะของพระกาฬชัยศรีอีกด้วยครับ

[ben_ganesh]

[HIGHLIGHT=#7030a0]คุณเข้าใจผิดแล้วครับ[/HIGHLIGHT]
[HIGHLIGHT=#7030a0]นั้นเป็นพระพุทธรูปที่สร้างตามพุทธประวัติครับ รูปปฏิมาที่สร้างนั้นไม่ได้มีพระพรหมเป็นพาหนะ  แต่พระพุทธองค์ซ้อนอยุ่ในมวยผมของพระพรหมครับ[/HIGHLIGHT]
[HIGHLIGHT=#7030a0]แล้วพระพรหมองค์นั้นก็อยุ่ในคติพุทธครับไม่ใช่ พระบรมบิดา ในคติฮินดู[/HIGHLIGHT]

ขอเสริมหน่อยนะคับ
ที่คุณ สหัสรูปา กล่าวไว้นะคับ
เรื่องที่พระพุทธเจ้าซ่อนอยู่ในมวยผมของท้าวผกาพรหม ซึ่งเกิดจากพุทธประวัติที่พระพุทธองค์ทรงเอาชนะ ท้าวผกาพรหม ผู้มีทิฏฐิแรงกล้า แต่พระพุทธเจ้าก็ทรงสามารถทำให้ผกาพรหมยอมละทิ้งทิฏฐิมานะ และยอมว่าพระพุทธเจ้าสูงกว่า  ดังในบทสวดของพาหุงบทที่ 8 คับ
บทสวดดังนี้คับ

ทุคคาหะทิฏฐิภุชะเคนะ สุทัฏฐะหัตถัง
พรัหมัง วิสุทธิชุติมิทะพะกาภิธานัง
ญาณาคะเทนะ วิธินา ชิตะวา มุนินโท
ตันเตชะสา ภะวะตุ เต ชะยะมังคะลานิ

อาจจะเรียบเรียงคำพูดไม่ถูกก็ขอโทดด้วยคับ