ถ้าใครเคยไปเขาพนมรุ้ง มีใครเคยสังเกตุหรือเปล่าว่า เหตุใดร่องน้ำที่รองใต้ศิวลึงค์(โยนี)ต้องอยู่ทางด้านซ้ายของฐาน โดยด้านหน้าของลึงค์จะหันออกทางทิศตะวันออก ไม่ทราบว่าเขามีคติในการสร้างแบบนี้จากที่ใด และเหตุใดร่องน้ำของโยนีต้องหันไปทางทิศเหนือ แล้วมีข้อจำกัดในทิศของการวางศิวลึงค์หรือเปล่า ? แล้วอีกข้อหนึ่ง เสาหินที่เป็นมีรูปดอกบัวในวัดพระแก้วมรกต เป็นเสาอะไร หรือเป็นศิวลึงค์หรือเปล่า (ตั้งอยู่หน้าโบสถ์)
ในรูปประกอบเป็นศิวลึงค์ที่อยู่พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติอู่ทอง
(https://forum.hindumeeting.com/proxy.php?request=http%3A%2F%2Fwww.upchill.com%2Fdirect%2Fe205143c871b99a308f3b27ec8bf7c16.jpg&hash=6e5c4654785a18a1c900146414b3f6aeb7da4bae) (http://www.upchill.com/image.php?id=e205143c871b99a308f3b27ec8bf7c16)
(https://forum.hindumeeting.com/proxy.php?request=http%3A%2F%2Fwww.upchill.com%2Fdirect%2F1dd0f94c6f15053c7be91e4df95fb7f6.jpg&hash=8c677eb0c30390b7a01c98239af2dc6bcdbb50fa) (http://www.upchill.com/image.php?id=1dd0f94c6f15053c7be91e4df95fb7f6)
ขออนุญาติแสดงความเห็นในข้อที่ ๒ นะครับ (เพราะข้อที่ ๑ นี่ไม่ทราบเหตุผลจริงๆ คงต้องรอผู้รู้ท่านอื่นๆมาช่วยกันอธิบาย)
Quote from: ลองภูมิ on January 21, 2010, 01:43:45
แล้วอีกข้อหนึ่ง เสาหินที่เป็นมีรูปดอกบัวในวัดพระแก้วมรกต เป็นเสาอะไร หรือเป็นศิวลึงค์หรือเปล่า (ตั้งอยู่หน้าโบสถ์)
เสาหินหลายเหลี่ยมที่ยอดบนเป็นบัวหัวเสานั้น ผมว่าไม่ใช่ศิวลึงค์หรอกครับ เพราะความเห็นส่วนตัวผมคิดว่าไม่มีส่วนใดของเสานี้ ที่มีลักษณะใกล้เคียงกับศิวลึงค์เลย น่าจะเป็นส่วนประกอบของสถาปัตยกรรมโบราณ หรือไม่ก็สร้างขึ้นมาไว้เพื่อเหตุผลใดเหตุผลหนึ่งมากกว่า แล้วต่อมาจึงมีการนำมาตั้งไว้บริเวณหน้าพระอุโบสถ สำหรับตกแต่งคล้ายๆกับบรรดาอับเฉาเรือ หรือตุ๊กตาหินของจีนที่นิยมนำมาประดับตกแต่งรอบพระอารามครับ (เป็นความเห็นส่วนตัวนะครับ)
โดยเสาหินต้นนี้ ตั้งอยู่บริเวณนอกกำแพงแก้วหน้าพระอุโบสถ และที่บริเวณใกล้ๆเสาก็มีการตั้งรูปสลักหินพระโพธิสัตว์กวนอิม ประติมากรรมรูปนกวายุภักษ์ และวัวสำริด ซึ่งจัดเป็นกลุ่มศิลปะวัตถุที่ใช้ประดับตกแต่งรอบวัดพระศรีรัตนศาสดารามครับ
.
(https://forum.hindumeeting.com/proxy.php?request=http%3A%2F%2Fimage.ohozaa.com%2Fiu%2F60173.jpg&hash=6aa4e71cf2470eb89e68296fe3882e0e28e10010) (http://image.ohozaa.com/show.php?id=26b29fad0a41f826d624dcce78e69631)
.
ปล.ภาพศิวลึงค์ ที่จัดแสดงอยู่ ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติอู่ทอง เป็นศิวลึงค์ที่เรียกว่า "มุขลึงค์" เนื่องจากปรากฏภาพหน้าคน (พระศิวะ?) อยู่ตรงกลางด้านหนึ่งของพระศิวลึงค์ครับ
ตามที่ได้ยินได้ฟังมา เสาหินด้านหน้าพระอุโบสถวัดพระแก้วนั้น นักวิชาการทั้งหลายจัดให้เป็นศิลปะกรรมในยุคทวารวดี ต่อยุคลพบุรีซึ่งเวลานี้เปลี่ยนชื่อเป็นยุคศิลปะเขมรในประเทศไทยค่ะ อนุมานเอาจากลายพวงอุบะที่ห้อยมาจากปลายเสา สันนิษฐานว่าอาจเป็นเสาที่เตริยมไว้สำหรับทำจารึกหรือเพื่อประกอบสถาปัตยกรรม ต่อมาในสมัยหลังจึงได้เพิ่มบัวสำริดที่หัวเสาเข้าไป แล้วนำมาตั้งอย่างที่เห็น
เอาไว้ค้นเจอรายละเอียดจัเอามาเล่าให้ฟังอย่างละเอียดอีกครั้งค่ะ
ต้องขอขอบคุณทั้งสองท่านที่ช่วยมาเสริมให้ครับ งั้นก็จะรอคำตอบจากผู้รู้ท่านอื่นต่อไปครับ แต่เรื่องเสาที่หน้าโบสถ์วัดพระแก้วก็น่าสนใจนะครับ ความเป็นมาและจุดประสงค์? ...
ถ้าใครเคยไปเขาพนมรุ้ง มีใครเคยสังเกตุหรือเปล่าว่า เหตุใดร่องน้ำที่รองใต้ศิวลึงค์(โยนี)ต้องอยู่ทางด้านซ้ายของฐาน โดยด้านหน้าของลึงค์จะหันออกทางทิศตะวันออก ไม่ทราบว่าเขามีคติในการสร้างแบบนี้จากที่ใด และเหตุใดร่องน้ำของโยนีต้องหันไปทางทิศเหนือ แล้วมีข้อจำกัดในทิศของการวางศิวลึงค์หรือเปล่า ?
จากการที่ได้สอบถามจากอาจารย์ ประวัติศาสตร์ศิลปะมา ขอตอบว่า
ทิศเหนือเเละทิศตะวันออกเป็นทิศมงคล รวมถึงเป็นทิศของคนเป็น มาจากความเชื่อเรื่อง การกำเนิด ญ เเละ ช
ชอบกระทู้นี้จังเลย น่าสนใจน่าศึกษาดีค่ะ ขอบคุณพี่ตี๋สำหรับคำถามดี ๆ ขอบคุณน้องอักษรสำหรับความเห็นเรื่องเสาในวัดพระแก้ว นั่นสิทำให้อยากรู้ความเป็นมาและที่มาอื่น ๆ อีกนะ ขอบคุณน้องโด่งค่ะ นับถอยหลังรอคอยติดตามอ่านข้อมูลที่น่าศึกษาจากน้องโด่งเช่นเคยค่ะ ว่าแต่ยัยหนูเสือ พี่อยากรู้เพิ่มเติมเรื่องการกำเนิด ช ญ อ่ะมาอธิบายหน่อยจิ๊น้องรัก รออยู่นะจ๊ะ
ได้ซิคะพี่เทวาเหนือเกล้าเเต่หลังไมค์นะคะ เผื่อติดเรท ล้อเล่นคะ
เห็นด้วยกับคุณลองภูมิว่าเสาที่หน้าพระอุโบสถเป็นสิ่งน่าสนใจค่ะ
ดังที่เรียนว่าเป็นเสาหินทราย รูป 6 เหลี่ยม ส่วนปลายสลักเป็นลายพวงอุบะหรือมาลัยร้อยระยางลงมา ด้านบนเป็นรูปบัวคลี่กลีบทำจากสำริด ประมาณกันว่าอายุราวสมัยทวาราวดี จากลายพวงอุบะที่หัวเสา ในสมัยหลังจึงมีการหล่อบัวประดับที่หัวเสาค่ะ ยังเป็ฯที่ถกเถียงกันว่าเป็นเสาอะไร อาจจะทำขึ้นเพื่อเป็นศิลาจารึก หรือเสาศาสนสถาน หรืออาจเป็นเสาแสดงจุดสำคัญแบบเสาอโศก
ถ้าจำไม่ผิดจะเป็นด้วยพระบรมราชโองการของพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 โปรดฯให้นำมาตั้งที่หน้าโบสถ์ถวายเป็นพุทธบูชาแด่พระแก้วมรกต นัยว่าเป็นเสาประทีป ดิฉันเห้ฯว่าน่าสนใจเพราะเป็นโบราณวัตถุที่สมบูรณ์มากชิ้นหนึ่งของสมัยทวาราวดี ซึ่งตั้งอยู่ในสถานที่ที่มิใช่พิพิธภัณฑ์ ส่วนจะเป็นเสาที่พบจากที่ไหน เคลื่อนย้ายมาจากไหน เวลานี้ดิฉันยังค้นไม่พบเลยค่ะ จะพยายามค้นอีกทีหนึ่ง ข้อมูลเหล่านี้ยังค่าวๆนะคะ อาจจะผิดอยู่บ้าง เดาว่าเคยอ่านพบในหนังสือศิลปะทวาราวดีของศาสตราจารย์หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิศกุล แต่เล่มนี้ของดิฉันดันอยู่ต่างจังหวัดค่ะ กำลังให้คนที่นั่นค้นข้อมูลให้อยู่
ส่วนจะเป็นศิวลึงก์หรือไม่นั้น โดยส่วนตัวคิดว่าอาจจะไม่ใช่นะคะ เพราะเท่าที่ได้เห็นและฟังเจ้าหน้าที่ที่เคยศึกษาอย่างใกล้ชิด ปรากฎว่าปลายของสิ่งนี้เป็นปลายตัดค่ะ มีคิ้วด้านบน(ดังภาพของคุณอักษรชนนีกรุณานำมาลงไว้) ส่วนที่บัวคลี่กลีบสำริดหุ้มไว้นั้นทำคล้ายลิ่ม สำหรับสอดกับสิ่งอื่น จึงสันนิษฐานกันว่าสิ่งนี้เป็นเสาของสิ่งก่อสร้าง
ดิฉันความรู้น้อย ไม่แน่ใจว่าศิวะลึงก์ที่เป็นเหลี่ยมทั้งองค์นั้นมีหรือเปล่า เพราะเท่าที่เคยเห็นมาเป็นแท่งมนเสียส่วนใหญ่ จะมีก็แต่แบบที่เป็น ตรีมูรติลึงก์เท่านั้นที่ส่วนวิษณุภาคทำเป็นหลายๆเหลี่ยม พรหมภาคทำเป็ฯสี่เหลี่ยมและรุทรภาคทำเป็นแท่งมน แต่ทั้งหมดก็ต่อกันรวมอยู่ในแท่งเดียว ดังนั้นหากท่านใดเคยเห็ฯหรือทราบว่ามีแล้วจะกรุณาเล่าให้ดิฉันฟังจะเป็นพระคุณสูงสุดค่ะ
ดังนั้นในส่วนตัว ย้ำว่าส่วนตัวนะคะ ดิฉันจึงเห็นด้วยกับนักวิชาการทั้งหลายว่า สิ่งนี้เป็นเสาศาสนสถานหรือเสาที่เตรียมไว้สลักจารึก ไม่ใช่ศิวลึงก์ค่ะ
คนในเอเชียเรามีรสนิยมถวาย ของแปลก แก่สิ่งศักดิ์สิทธิ์ค่ะ นอกจากถือว่าได้บุญแล้ว ยังเป็นการเสริมบารมี ประกาศแสนยานุภาพ ดังนั้นวัดพระแก้วจึงเต็มไปด้วยโบราณวัตถุศิลปะวัตถุมากมาย อาทิ สิงห์คู่ศิลปะเขมร วัวสำริด หินบดยา ตุ๊กตาโรมัน ภาพเขียนจีน ฯ
ธรรมเนียมนี้ยังมีที่พม่าด้วย ดังวัดพระมหามัยมุนีมีเทวรูปและประติมากรรมศิลปะเขมรอยู่ ซึ่งพม่าได้ไปจากอยุธยา อยุธยาได้ไปจากเขมรอีกต่อ
ในวัดสำคัญๆหลายแห่งจึงมีของน่าดูมากมาย เช่นตุ๊กตาแกะสลักจากหินอ่อนสวยๆ แจกันหินอ่อน ดังบริเวณบันไดทางขึ้นพระอุโบสถพระแก้วเคยมีตุ๊กตาหินอ่อนรูปเทพเจ้าแห่งลมหนาว และเทวีแห่งฤดูใบไม้ผลิ ประดับอยู่ เป็ฯของบรรณาการจากเนเธอร์แลนด์ ปัจจุบันตุ๊กตาสองชิ้นนี้แสดงอยู่ ณ พระที่นั่งจันทรพิศาล พระนารายณ์ราชนิเวศน์ จังหวัดลพบุรีค่ะ ขนาดใหญ่เท่าคนจริงๆเลย ใครว่างๆเชิญแวะเที่ยวชมนะคะ
ได้ความรู้เพิ่มเติม ก่อนนอน อีกหนึ่งเรื่อง 55+
เมื่อวานนี้ทั้งวัน ดิฉันเข้าไปทำธุระที่พระบรมมหาราชวัง มีเวลาว่างนิดหน่อยเลยแวะไปกราบพระแก้วมรกตแล้วถ่ายรูปเสาศิลามาฝากค่ะ
เสานี้ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออก หน้าพระอุโบสถ รายล้อมด้วยเครื่องบูชาที่ทำจากสำริดและศิลาเช่นเดียวกันในภาพจะเห็นกระถางธูปสำริดและตุ๊กตารูปนกหงส์ สันนิษฐานกันว่าเป็นของในรัชกาลที่สามค่ะ แต่จะอยู่ที่นี่มาแต่เดิมหรือย้ายมาจากสวนขวาในรัชกาลที่ 4 คงต้องค้นกันต่อไป
มองดีดีจะเห็นว่ามีร่องรอยของการฉาบปูนที่เสานะคะ แต่ไม่รู้ว่าปูนเก่าแค่ไหน แต่ก็อนุมานได้ว่าครั้งหนึ่งเสานี้เคยถูกหุ้มด้วยปูน ดังนั้นประเด็นเรื่องอาจเป็นเสาจารึกจึงตกไป
(https://forum.hindumeeting.com/proxy.php?request=http%3A%2F%2Fwww.upchill.com%2Fdirect%2Fb23411a63cbd88b0d6f49e763e5b2892.jpg&hash=6abc8089f4f023df57754910f028aaca5f735a8d) (http://www.upchill.com/image.php?id=b23411a63cbd88b0d6f49e763e5b2892)
ด้านหนึ่งของเสา ถัดจากหงส์คู่ออกมา มีตุ๊กตาผู้หญิงจีน ทำท่าคารวะตั้งอยู่ หันหน้าเข้าหาพระอุโบสถ คนนิยมกันว่าเป็นเจ้าแม่กวนอิม ด้านหน้ารูปสลักนี้มีรูปแกะหินเป็นหัวหมูวางในจาน น่ารักมากเลยค่ะ
(https://forum.hindumeeting.com/proxy.php?request=http%3A%2F%2Fwww.upchill.com%2Fdirect%2F8c5a32bccdca21ed761b0387a91775ad.jpg&hash=525d2a81e0b5b6a71650a88d73da43f5e212502f) (http://www.upchill.com/image.php?id=8c5a32bccdca21ed761b0387a91775ad)
ลายอุบะที่ปลายเสาค่ะ
(https://forum.hindumeeting.com/proxy.php?request=http%3A%2F%2Fwww.upchill.com%2Fdirect%2Fec502b5c5e68df89483ec1ef41511d4d.jpg&hash=b9b9d0bf7d998f27dba4bd5bb6008e1b7cf6b8d3) (http://www.upchill.com/image.php?id=ec502b5c5e68df89483ec1ef41511d4d)
บางคนเรียกลายมาลัยดอกรักเข้าไปนั่น แต่เห็นภาพชัดดีนะคะ มาลัยดอกรักแท้ๆเลย
และด้านหนึ่งของเสา ขนาบกับกระถางสำริด มีวัวสำริดคู่หนึ่ง พวงพีงดงามเชียวค่ะ ไม่ทราบที่มาที่ไปเช่นกัน
(https://forum.hindumeeting.com/proxy.php?request=http%3A%2F%2Fwww.upchill.com%2Fdirect%2Ff1848af284bd1efd2fa8569647d733b2.jpg&hash=8226d76f004fbbde81077bedc28608e527f452e4) (http://www.upchill.com/image.php?id=f1848af284bd1efd2fa8569647d733b2)
ทนๆชมภาพกันหน่อยนะคะ ดิฉันทำได้ทุกอย่าง ยกเวน้ทำสิ่งต่างๆให้เรียบร้อย อันมีเรื่องถ่ายรูปรวมอยู่ด้วยค่ะ ถ่ายที่ไร ถ้าไม่เอียงก็ขาดๆวิ่นๆ
555555