สงสัยอีกแล้วคับพี่ๆ

[ben_ganesh]

ช่วยด้วยคับพี่ๆทุกคน
คือว่า ได้มีโอกาสไปสักการะที่วัด เทพมณเฑียร
และก้อได้เห็นตรงมุม ศิวลึงค์ ก้อเลยสงสัยอ่าคับว่า
เทพที่อยู่ตรงมุมทั้ง 4 องค์ เป็นองค์ไหนบ้างอ่ะคับ
ช่วยไขข้อสงสัยด้วยนะคับ
ขอบคุณคับล่วงหน้าคับ

[กาลิทัส]

รอผู้รู้ชัวร์ๆ มาตอบอีกทีนะครับ

แต่เทวปกรณ์ต่างๆ ที่สังเกตุเห็น เพราะผมไม่ได้สังเกตุจริงๆ ซักทีว่าพระทั้ง 4 เป็นองค์ใดกันบ้าง

เอาเท่าที่ผมสังเกตุเห็นจากภาพที่พอจะมองออกนะครับ


1. องค์แรกประทับอยู่บนราชรถเทียมม้า5 ตัว น่าจะเป็นพระกฤษณะครับ
2. องค์นี้เป็นเทพนารีครับ น่าจะเป็นพระแม่อุมาเทวีครับ
3. องค์นี้มองจากบัลลังค์นาคที่ขนดอยู่ด้านล่างและพระหัตถ์ที่ถือสังข์ น่าจะเป็นพระวิษณุครับ
4. องค์นี้ พระเคนช ครับ


ท่านใดที่รู้ชัวร์ๆ อย่างน้องคิวช่างภาพ หรือ พี่หริทาสช่วยผมด้วยนะครับ

[GURU AMMI]

ราชรถเทียมม้า คือ พระสุริยะเทพ คับ ของเก่าแก่ดั้งเดิม
องค์หินแก้วผลึกจาก ใต้นํา คือ พระพิฆเณศวร์ คับ
องค์ที่ทําจากโลหะคือ พระวิษณุ-นารายณ์ คับ (สืบเนื่องจากองค์หินอ่อนเก่าแก่ ได้ มี การสับเปลี่ยนออกไป คับ ไม่ทราบสาเหตุ)
องค์เสด็จแม่ ปารวตี ผู้มีพระทัย มั่นคงในรักยิ่ง ต่อองค์เสด็จพ่อพระศิวะมหาเทพไงคับ

[Kimnei]

คิดเหมือนพี่ยีนส์ค่า..


ขอบคุณนะคะที่นำรูปภาพมาให้ชมกัน

[nai 3]

แล้วเขา
ตั่งไว้ทั่งสี่ทิศเพื่ออะไรอะคัฟ

[หริทาส]

การจัดวางแบบนี้มีความหมายครับ


เรียกว่าการจัดวางแบบ "ปัญจายตัน(ปญฺจายตน)"

เป็นวิธีการจัดวางเทวรูปที่กำหนดตามแนวทางของท่านศังกราจารย์ ครับ

เรามักเรียนหนังสือกันมาว่า ศาสนาฮินดูมี แค่สามนิกายใหญ่ๆ 1.ไศวะ นับถือพระศิวะ 2.ไวษณวะ นับถือพระวิษณุ และ ศากตะ นับถือ พระแม่เจ้า

แต่ที่จริงมีอีกนิกายหลักคือ "สมารตะ"(สฺมารต) นิกาย สมารตะ แปลว่า ผู้ยอมรับในคัมภีร์ชั้นสมฤติ หรือคัมภีร์ชั้นรอง เช่น ปุราณะ มหากาพย์ต่างๆ (สมารตะ ต้องเป็น เศราตะ หรือนิกายที่นับถือพระเวท หรือคัมภีร์ชั้น ศรุติ อยู่แล้ว) นิกายนี้ยอมรับในปรัชญา ของท่านศังกราจารย์ว่า

เทพเจ้าทั้งหลายล้วนเป็นการปรากฏของ นิรคุณพรหมัน หรือความจริงแท้หนึ่งเดียว ดังนั้น เทพทั้งหลายจึงเท่าเทียมกัน
(ข้อนี้ต่างจากนิกายทั้งสามข้างต้น ที่ถือว่าเทพในนิกายของตนเป็นพระเจ้าสูงสุด)
จึงมีการให้กราบไหว้ เทวดาทั้ง 5 เป็นประจำ ได้แก่
1.พระศิวะ
2.พระวิษณุ
3.พระเทวี
4.พระคเณศ
5.พระสุริยเทพ (หรือพระพรหม หรือพระสกันทะ ก็ได้)
เทวดาทั้ง 5 เท่าเทียมกัน ควรสักการะทุกวัน

แต่ทั้งนี้ ก็ควรมี เทวดาที่เรียกว่า "อิษฏเทวตา" หรือเทวดาที่เรารักเคารพเป็นพิเศษ เหมือนเป็นประธานของเทวดาทั้งหลาย จะเป็นองค์ใดก็ได้ ซึ่งศาสนิกชนเป็นผู้เลือกเอง ไม่มีการบังคับ

ดังนั้นจึงมีรูปแบบการจัดวางให้มีการเคารพเทวดาทั้ง 5 องค์พร้อมๆกัน เรียกว่า ปัญจายตน  โดยมีการกำหนดว่า ให้เอา อิษฏเทวตา หรือเทวดาที่จะเลือกเป็นศูนย์กลาง เป้นประธาน ไว้ตรงกลางซึ่งจะเป็นองค์ใดก็ได้ใน 5 องค์ แล้วอีก 4 องค์อยู่ล้อมรอบ โดยมีการกำหนด ทิศที่ตั้งของแต่ละองค์ไว้ด้วยครับ

(ข้อนี้ลองไปสังเกตวัดแขกสีลมนะครับ ซึ่งการจัดวางพระศิวลึงค์จะไม่ใช้แบบ ปัญจายตน เพราะไม่ใช่สมารตะนิกาย ของวัดสีลมจะประกอบด้วย พระศิวลึงค์ และพระโคนันทิ)

ในกรณีของวัดเทพมณเฑียร เรียกว่า การจัดวางแบบ "ศิวปัญจายตน" ซึ่งจะต้องมี พระโคนนทิ เพิ่มไปอีก 1
ในศิวปัญจายตนของวัดเทพมณเฑียร ประกอบด้วย
พระศิวลึงอยู่กลาง
เทวดาที่อยู่รอบๆ คือ พระเทวี
พระคเณศ
พระสุริยเทพ(องค์ที่ทรงม้า)
พระนารายณ์
พระโคนนทิ
นาค(นำมาไว้ในภายหลัง)

นอกจากพระศิวปัญจายตน แล้ว ให้ลองสังเกตที่เทวาลัย พระสุรัสวดี ทางเข้าวัดนะครับก็เป็นการจัดวางแบบปัญจายตนเหมือนๆกัน
เรียกว่า เทวีปัญจายตน ประกอบด้วย พระเทวี(ในกรณ๊นี้คือพระสุรัสวดี)ล้อมรอบด้วย
พระศิวะ พระพรหมา พระวิษณุ และพระคเณศครับ


ดังนั้น ข้อมูลที่บอกว่า วัดเทพมณเฑียรเป้นวัดไวษณวนิกายจึงเป้นข้อมูลที่ไม่ถูกต้องครับ

จริงๆแล้วเป็นวัดในสมารตนิกาย(วัดวิษณุยานนาวาก็ด้วย) แต่ได้รับอิทธิพลของลัทธิภักติ และการับถือพระนารายณ์ อันเป้นประเพณีของชาวเหนือของอินเดียครับ

ส่วนการบูชาศิวปัญจายตน

ก็ควรบูชาพระคเณศ พระโคนนทิ แล้วบูชาเทวดารอบๆก่อน จากนั้นจึงค่อยบูชาพระศิวลึงค์ ครับ

[อักษรชนนี]

ขอบพระคุณพี่หริทาสมากๆครับ สำหรับความกระจ่าง  ผมเองก็เข้าใจผิดมาตลอดว่า วัดเทพมณเฑียรเป็นวัดในไวษณพนิกาย

สงสัยต้องนำไปแก้ไขในบทความเก่าๆที่เคยเรียบเรียงไว้ซะแล้วววว อิอิอิ

ขอบพระคุณอีกครั้งครับ

[หริทาส]

น้องอักษรชนนี

ไม่เป็นไรครับ ที่น้องเข้าใจแบบนั้น ขนาดหน่วยงานราชการที่เกี่ยวกับศาสนายังเข้าใจว่าวัดเทพมณเฑียรเป็น ไวษณวนิกายเลยครับ

ท่านอาจารย์บัณฑิตลลิตเคยบอกว่า จริงๆวัดของเราเป็นวัดของทุกคนทุกนิกายไม่ได้แบ่งแยกอะไร แต่ถ้าถามจริง โดยคติ หลักปรัชญา เป็น สมารตะ ซึ่งมีธรรมเนียมปฏิบัติของคนทางเหนือ(คนอุตรประเทศ)แทรกซึมอยู่มากมายครับ


อย่างวัด พระพาลจี(บาลาจี) วัดติรุมาลา วัดศรีรังคัมในอินเดียใต้
วัดในพฤณทาวัน วัดชคันนาถ อย่างนั้น ไวษณวของแท้ครับ

เดี๋ยวนี้พี่กะว่าจะมาตอบ เฉพาะ เรื่องที่เป็นความรู้จริงๆ หรือเรื่องข้อมูลทางวิชาการ
หรือเรื่องที่อาจเกิดความเข้าใจผิดได้ง่าย

ส่วนเรื่องความคิดเห็น ของดครับ 5555555

[อักษรชนนี]

ครับพี่  ผมเองก็ดีใจที่เห็นพี่หริทาสมาโพสให้ความรู้และข้อมูลทางวิชาการกับพวกเรา

เห็นแบบนี้ก็อดยินดีไม่ได้ครับ ที่บรรยากาศHinduMeetingสมัยก่อนกลับมาอีกครั้ง  

[ben_ganesh]

โอ้ กระจ่างแจ้ง

ขอบคุณพี่ๆทุกคนคับ

[nai 3]

ขอบคุณคัฟๆ

[Amrit_Phakti]

ขอบคุณ คุณหริทาสมากๆ  ผมเองก็คอยติดตามผลงานอยู่เนืองๆ  นะครับ

[Kimnei]

ขอบคุณพี่หริทาสมากๆ ค่ะ